"(Ιδεο)ψυχαναγκαστικές διαταραχές" : άρθρο της Καντιώ Βουτσινού

"STABLE VICES ή obsessive compulsive

Αυτή την διαταραχή οι περισσότεροι χρησιμοποιούν «τον όρο στερεότυπες συμπεριφορές» ενώ στην πραγματικότητα είναι ιδεοψυχαναγκαστικές ή απλά ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές που οδηγούν σε στερεότυπες συμπεριφορές.

Άρα είναι μια ψυχολογική ασθένεια που πάσχουν δυστυχώς πολλά άλογα με την πιο συχνή αιτία, την απομόνωση στο στάβλο που αυτό ο εγκλωβισμός τους δημιουργεί τέτοιες συμπεριφορές και επομένος να πάσχουν από αυτή την ψυχολογική ασθένεια.

Η στέρηση ελευθερίας και η ρουτίνα της απομόνωσης οδηγούν τα άλογα να εμφανίζουν συμπεριφορές όπως:

•      Επαναλαμβανόμενο περπάτημα γύρω γύρω μέσα στο μπόξ
•      Επαναλαμβανόμενο κούνημα της κεφαλής δεξιά και αριστερά ή πάνω και κάτω
•      Επαναλαμβανόμενο ρυθμό αριστερά και δεξιά (σύνδρομο εκρεμμές)
•      Αεροκατάποση – αεροφαγία
•      Λιγνοφαγεία (τρώει και μασά ξύλο)
•      Επαναλαμβανόμενα κλωτσάει τον τοίχο του μπόξ
•      Επαναλαμβανόμενα σκάβει με τα μπροστινά του πόδια

Η Ιδεο-ψυχαναγκαστική νεύρωση είναι τύπος αγχώδους διαταραχής κατά την οποία οι ψυχαναγκασμοί παρεμβαίνουν στη καθημερινότητα του ζώου όπως και στον άνθρωπο, κάνοντας την ζωή του πιο δύσκολη και βλάπτοντας τον εαυτό του αφού αυτές οι στερεότυπες συμπεριφορές έχουν αρκετά σοβαρές επιπτώσεις στα άλογα .Πχ με την αεροκατάποση χαλάνε τα δόντια κοπτίρες, η επαναλαμβανόμενες κινήσεις αφερούν ενέργεια που χρειάζεται το άλογο για να αποδώσει και οπότε από αυτές δεν ξεκουράζεται ποτέ κ.ο.κ 

Τα άλογα χρησιμοποιούν αυτές τα συμπεριφορές σαν  τελετουργίες για να αποβάλουν το άγχος και ανήσυχα τους και έτσι υιοθετούν και εξαναγκάζουν μια τέτοια συμπεριφορά , όπως πχ ο άνθρωπος τρώει τα νύχια του. Οπότε δρούν σαν αγχολυτικό αλλά σε μακροχρόνια βάση μπορούν να βλάψουν το άλογο.

Οι ψυχαναγκασμοί είναι σκόπιμες, στερεότυπες, επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές, πιέσεις, που κάνει το άτομο ώστε να εξουδετερώσει ή κατά κάποιο τρόπο να απομακρύνει μια ιδεοληψία, μια σκέψη που φέρνει άγχος , μια δυσάρεστη συναισθηματική κατάσταση ή την δυσαρέσκεια που νιώθει. Αυτός ο μηχανισμός αγχόλυσης είναι πρόσκαιρος, ενώ σε μακροχρόνια βάση επιδεινώνει την κατάσταση

Εμείς οφείλουμε  με κάποιο τρόπο να προσέξουμε και να βοηθήσουμε το άλογο να αποβάλει ή έστω να ελαττώσει αυτές τις ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές.

Οι περισσότερες αυτές στερεότυπες συμπεριφορές μπορούν να ελεγχθούν με κάποιο τρόπο αλλά δυστυχώς πολλά άλογα εθίζονται σε αυτή την συμπεριφορά, ιδιαίτερα εκείνης της αεροκατάποσης καθώς για να κάνει αυτή την κίνηση σφύγγει τους μύες του λαιμού και τραβά αέρα που ο συνδυασμός αυτός απελευθερώνει την ορμόνη ενδορφύνη  η οποία είναι εθιστική και φέρνει ευφορία στο άλογο.

ΑΣ ΣΟΥΜΕ ΤΙ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ ΓΙΑ ΝΑ ΑΠΟΤΡΕΨΟΥΜΕ Η ΝΑ ΣΤΑΜΑΤΗΣΟΥΜΕ ΑΥΤΕΣ ΤΙΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ

ΟΙ ΒΑΣΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΕΙΝΑΙ:

Πρώτος κανόνας είναι το άλογο να έχει πάντα διαθέσιμο σανό τσαίρι να μπορεί να έχει πρόσβαση σε αυτό 24/24

Δεύτερος κανόνας είναι να φερόμαστε στο άλογο με ηρεμία και όχι με εκνευρισμό

Τρίτος κανόνας να διατηρούμε το περιβάλλον που ζεί πάντα καθαρό με καλή στρωμνή, να υπάρχουν πλάκες λήξεως και κάποιο παράθυρο στο μπόξ του ώστε να μπορεί να βλέπει έξω ή ακόμη καλύτερα να έχει ένα πάντοκ που να μπορεί να βγαίνει και να μπαίνει όποτε θέλει μέσα στο μπόξ του

Τέταρτος κανόνας να μην επηρεάζουμε την καθημερινή ρουτίνα του. Το άλογο είναι ζώο που του αρέσει η ρουτίνα. Αν λοιπόν πχ έχει μάθει να τρώει στις 7 το πρωί θα πρέπει πάντα να τρώει αυτή την ώρα. Οπότε προσπαθήστε να διατηρήσετε ένα σταθερό πρόγραμμα στην συντήρηση και διαχείριση του ίππου σας.

Πέμπτος κανόνας ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ και αν είναι δυνατόν και παρέα

  Τώρα πάμε να δούμε τι άλλο μπορούμε να κάνουμε για την κάθε περίπτωση ξεχωριστα.

•      Επαναλαμβανόμενο περπάτημα γύρω γύρω μέσα στο μπόξ

Σε αυτή την περίπτωση δοκιμάστε να βάλετε σανό σε δύχτια σε 2-3 σημεία μέσα στο μπόξ. Επίσης μια άλλη λύση είναι να βάλετε στο έδαφος  πάνω στην στρωμνή 2-3 λάστιχα από αυτοκίνητο ώστε να παρεμποδίζουν την φορά της κίνησης. Αν αυτό δεν πετύχει μπορείτε να δοκιμάσετε να βάλετε μια μπάρα ακριβός στην μέση του μπόξ, οριζόντια, ώστε χωρίζει το μπόξ σε δύο μέρη αλλά η μπάρα αυτή να είναι σε τέτοιο ύψος που το άλογο να μπορεί να περνά από κάτω μόνον αν σκύψει αρκετά. Άλλη μια λύση είναι να του βάλετε μια παρέα μέσα στο μπόξ, ένα κατσικάκι, ένα προβατάκι ή ένα πόνυ. Σε αυτή την περίπτωση βέβαια που είναι και πιο αποτελεσματική θα πρέπει να προσέξετε να συστήσετε το νέο ζώο στο άλογό σας με προσοχή και σταδιακά καθώς αρκετά άλογα δεν αποδέχονται μια νέα συντροφιά στον χώρο τους και μπορει να τα τραυματίσουν ακόμη και θανάσιμα. Μπορείτε να δένετε μια κατσικούλα έξω από το στάβλο του έτσι ώστε να φτάνει να την μυρίζει απλά και να την κοιτάζει.

•      Επαναλαμβανόμενο Κούνημα της κεφαλής δεξιά και αριστερά ή πάνω και κάτω

Σε αυτή την περίπτωση συνήθως χρησιμοποιούμε κιγκλίδωμα  που επιτρέπουν στο άλογο να βγάζει έξω το κεφάλι του από την πόρτα μόνον σε ένα σημείο και σε ευθεία. Μια άλλη λύση είναι να κρεμάσετε ένα μπουκάλι με νερό ακριβώς πάνω και ψηλά από την πόρτα παράθυρο του μπόξ ώστε όταν το άλογο βγάζει το κεφάλι του αν κάνει το κεφάλι πάνω κάτω θα βρίσκει στο μπουκάλι και θα το ενοχλεί.

•      Επαναλαμβανόμενο ρυθμό αριστερά και δεξιά (σύνδρομο εκκρεμές)

Σε αυτή την περίπτωση μπορούμε να κάνουμε συνδυασμό των δύο παραπάνω. Μια παρέα και ένα  κυγκλίδωμα. Εναλλακτικά μπορεί να είναι αποτελεσματικό να κρεμάσετε ένα ή δύο πλαστικά μπουκάλια με νερό στην πόρτα παράθυρο του στάβλου σας ώστε όταν κάνει αριστερά η δεξιά να τον κτυπούν και να του προκαλούν μεγάλη ενόχληση

•      Αεροκατάποση – αεροφαγία

Αυτή είναι λίγο πιο περίπλοκη περίπτωση.

 Στο εμπόριο υπάρχουν ειδικά λουριά που δένουν περιμετρικά στο λαιμό και δεν μπορεί το άλογο να σφύξει τους μύς του λαιμού ώστε να καταπιεί αέρα και να «φτιαχτεί» από την έκκριση της ενδορφίνης. Επίσης υπάρχουν ή μπορείτε οι ίδιοι να φτιάξετε με μια πατέντα μια επιφάνεια που έχει κάτι σαν πινεζούλες, μικρά καρφάκια στην κάθε επιφάνεια που το άλογο πιάνει με τα δόντια του για να κάνει αεροκατάποση. Επίσης καλό είναι στις περιοχές που το άλογο κάνει αεροκατάποση αν δεν μπορέσετε να την 

ελέγξετε, καλύψτε τα σημεία που πιάνει το άλογο με τα δόντια του με καουτσούκ ώστε να μην χαλάνε οι κοπτήρες.

• Λιγνοφαγεία (τρώει και μασά ξύλο)

Και αυτή είναι σχετικά μια περίπλοκη περίπτωση. Η μόνες λύσεις είναι δύο. Είτε περνάτε τις ξύλινες επιφάνειες με ένα ειδικό σκεύασμα που

πικρίζει στο άλογο και δεν μπορεί να φάει τα ξύλα, ή καλύπτετε όλες τις ξύλινες επιφάνειες με κάτι πλαστικό ή μέταλλο. Επίσης προσφέρετε περισσότερο σανό και φυτικές ίνες όπως και ελέγξτε να έχει μια καλή διατροφή καθώς αν το άλογο μασάει τα ξύλα μπορεί να συμαίνει ότι ο οργανισμός του στερείτε κάποιων στοιχείων.

•     Επαναλαμβανόμενα Κλωτσάει τον τοίχο του μπόξ

Εδώ δεν μπορούμε να κάνουμε πολλά, από το να προστατέψουμε το άλογο από ένα πιθανό τραυματισμό που μπορεί να του αποφέρει αυτή η συμπεριφορά. Και για να το προστατέψουμε θα πρέπει περιμετρικά σε κάθε τοίχο να τον ενισχύσουμε με μαλακό χοντρό καουτσούκ.

• Επαναλαμβανόμενα σκάβει με τα μπροστινά του πόδια

Εδώ υπάρχουν δύο λύσεις. Η μία είναι για να προστατέψετε τις οπλές του αλόγου σας από αυτή την κακιά συνήθεια να βάλετε στο έδαφος που σκάβει ένα ταπέτο από χοντρό καουτσούκ ώστε να μην φαγώνονται οι οπλές του και να μην υποφέρει από τους κραδασμούς. Η άλλη λύση είναι να περάσετε μια χοντρή αλυσίδα ή ένα μεταλλικό βαρίδι που θα εφαρμόζει εκεί στην κυλοτητα του μεσοκινίου και στην στεφάνη της οπλής αλλά θα είναι αρκετά χαλαρή ώστε όταν το άλογο πάει να σκάψει το έδαφος η αλυσίδα να το ενοχλεί που θα χτυπάει σε εκείνο το σημείο και συνήθως πολλά άλογα επειδή δυσφορούν με κάτι τέτοια, σταματάνε την κακή αυτή συμπεριφορά. "

Καντιώ Βουτσινού